اشکال هندسی خیره کننده موجود در کاشی های بناهای اسلامی نشان دهنده الگوی هندسی ویژه ای است که نشان می دهد؛ طراحان این اشکال هندسی ا ز ریاضی دانان اروپایی 500 سال جلوتر بوده اند.

 

شبکه ایران/ چندی پیش مجله ساینس نتایج شگفت آوری از کاربرد ریاضیات در معماری اسلام منتشر کرد که در آن در باره کاربرد ریاضیات پیشرفته در کاشی کاری بناهای اسلامی از جمله مسجد امام اصفهان و گنبد مراغه ذکر شده بود.
به گزارش مجله سایتس دانشمندان اعلام کردند بررسی اشکال هندسی پیچیده در کاشی های تزیینی که بر روی شاهکارهای معماری اسلامی مربوط به قرن پانزدهم میلادی وجود دارد ، نشان می دهد اعداد کوچک در اشکال شبه کریستالی نقش بسیار مهمی داشته اند.
براساس این گزارش تنها در دهه های 1970 بود که پرفسور «راجر پن رز» ریاضی دان و کیهان شناس انگلیسی برای اولین بار این اشکال هندسی را برای علاقمندان غربی تشریح کرد.
دراین گزارش همچنین آمده است:« اشکال و الگوهای شبه کریستالی در کاشی کاری های اسلامی شامل مجموعه ای از واحدهای در هم پیچیده ای است که در آن الگوی هندسی حتی هنگامی که که به گونه ای نامتناهی درتمام جهات امتداد می یابند و فرم ویژه ای از تقارن می یابند، هرگز تکرار نمی شوند.»
آرتور پیتر لو از دانشگاه هاروارد که این مقاله را چاپ و منتشر کرده است با اشاره به این که اشکال هندسی خیره کننده موجود در کاشی های یک بنای اسلامی نشان دهنده الگوی هندسی ویژه ای است که نشان می دهد که طراحان این اشکال هندسی ا ز ریاضی دانان اروپایی 500 سال جلوتر بوده اند، او افزوده است :«این اشکال حقیقتا گیج کننده اند زیرا ریاضیات به گونه ای چنان شگفت انگیز در این کاشی کاری ها به کاررفته است که ما تا 20 -30 سال پیش نتوانستیم متوجه آن شویم.»
«ارتور لو» و همکارش پرفسور« پاول استین هاردی» از دانشگاه پرینستون به ویژه طراحی و اشکال موجود در «درب مسجد امام در اصفهان» را عالی ترین نمونه از کاربرد ریاضیات پیشرفته در آثار هنر معماری اسلامی معرفی می کنند که در سال 1453 ساخته شده است.
به گفته او شما می توانید در تمامی آثار شاخص اسلامی شاهد تکامل تدریجی و فزاینده ریاضیات در ترسیم اشکال هندسی باشید که در بیشتر موارد از یک الگوی ساده شروع شده و سپس به تدریج پیچیدگی بیشتر و بیشتری می یابد.
در ادامه این گزارش خاطر نشان شده است :زمانی که اروپا در باتلاق های عصر تاریکی به سر می برد فرهنگ اسلامی که درقرن هفتم هجری شکل گرفته بود، طی قرن های متمادی با دستاوردهای مهمی در رشته های مختلف ریاضی، پزشکی، مهندسی، سرامیک، هنر و انواع دست بافته ها، معماری و دیگر رشته های علمی در اوج شکوفایی خود بود.
بعد از این گزارش بود که پروفسور هلندی" یان هوخندایک " استاد دانشگاه لیدن هلند نیز در سلسله تحقیقاتش گفت: اصفهان "بهشت ریاضیات در معماری " است
وی که برای شرکت در کارگاه ریاضیات ومعماری به اصفهان سفر کرده است عنوان کرد : پیچیدگی معماری شهر اصفهان به لحاظ ریاضیات منحصر به فرد بوده و این زیبایی در دنیا بی‌نظیر است.
وی در ادامه اظهار داشت : ریاضیات در هنر معماری مصداق " کعبه" را دارد.
به گفته وی ، هنر معماری در ریاضیات اصفهان از قرن "پنجم تا یازدهم" و "از زمان "عمر خیام "تا "صفویه" قابل توجه بوده و مسایل ریاضی پیچیده‌ای را در بردارد.
وی به یک دستگاه قبله‌نما که از دوران صفویه باقی مانده است اشاره‌کرد و افزود: این وسیله که برای نمایش دادن قبله به کار می‌رود ‎ ‎ 15سال پیش در حراجیهای لندن پیدا شد.
وی تصریح کرد: به‌دلیل پیچیدگی این وسیله‌از نظر ریاضیات، اروپاییان تصور نداشتند که این قبله‌نما از ایرانیان بوده است.
وی گفت : ولی حقیقت این است که سازنده این قبله نما یک ریاضی‌دان ایرانی از دوره صفوی بوده است. پروفسور یان هوخنداک افزود: اصفهان علاوه بر این که به لحاظ تاریخی جالب توجه است ، معماری آثار تاریخی آن دارای مسایل پیچیده ریاضی است.
وی تصریح کرد: از طریق این معماری زیبا می‌توان دانش آموزان را با زیبایی ریاضی آشنا کرد و به دانش ریاضیات تشویق کرد. وی در پایان گفت: در جوامع ما ریاضیدان بسیار کم است و نیاز به ریاضیدان بسیار احساس می‌شود که می‌توان دانش آموزان را از طریق نمایش ریاضی در معماری به این دانش تشویق کرد و دانشگاه هلند علاقه‌مند است با خانه ریاضیات اصفهان در زمینه کاربرد ریاضی در معماری، همکاری بیشتری داشته باشد.
لازم به ذکر است نظر به گزارش بالا، لزوم حساسیت بیشتر محققان کشور را می طلبد. که چگونه شکوه و عظمت علوم ریاضی و معماری گذشته این مرزو بوم را به جهانیان عرضه کنند و باب تحقیقات جدید در این مقوله برای ارتقای سطح علمی کشور بگشایند.

منبع:شبکه ایران